Tunlai khawvel kan thlir chuan hmeichhia te rorelna khawvelah kan cheng chho tan mek niin a hmuh theih a. Ram hrang hrang a hna pawimawh tak tak chelh tu leh dinhmun sang tak taka dingte chu hmeichhia te an ni chho tan mek a ni. Thiamna lamah ni se nikum 2009 a Noble Prize dawngtu mi 13 zinga 5 te chu hmeichhia an ni a. Chutiang chuan entertaiment world ah te, business ah te, politics ah leh zirna lam thlengin hmeichhia ten hma an hruai chho mek a ni. Mizoramah ngei pawh lehkha thiam ber ber leh hlawhtling ber berte chu hmeichhia te an ni tan ta. Mizo hmeichhia te pawn hma an hruai chho tan mek a ni a tih theih awm e.
Hetiang dinhmun a kan din chhoh tan mek tak ah chuan kan Mizo hmeichhia te paw’n ram leh hnam hmangaihna kawngah tun aia nasa lehzual a hma an sawn a tul ta in ka hria a. Party politics ah ni lo, ram leh hnam politics ah pawh an zuan luh a hun ta a ni. Tun hma ngaihtuah in kan Mizo hmeichhia te dinhmun pawh a tha ta hle a, mahni duh zawngin an awm thei a, ring takin an nui ngam a, zalen takin an nung a, chhungkaw tam takah phei chuan mipa te nen chanvo inang an chang a. Mizo zingah chuan mipa leh hmeichhia kan intluk tlang viau tawh a ni. Hetiang a lo nih takah chuan Mizo mipa te phurrit tam tak kha hmeichhia te mawhphurhna ah a innghat chho tan mek a ni tih hi an pawm thiam a tul a. Mizo hnam humhalhna kawngah pawh nasa taka tan an lak a hun tawh niin ka hre bawk a ni. Nakin lawka kan hnam hruaitu tur, MLA, Minister leh Chief Minister dinhmun la luah tu turte chu kan Mizo hmeichhia te hi an nih avang in hei hi a pawimawh hle a ni.
1. Hnam dang ngaihzawn leh pasal a neih hi hnam tan thil tha lo tak a ni tih hria in, hemi kawngah hian thliarkar rilru put hi a pawi miah lo. Mizoram pawn ah kum tam ka awm chhuak ve ta a, Mizo hmeichhia te hian hnam hmangaihna an nei ngai miah lo nia ka hriat na chu hnamdang laka an inphal zau em em mai hi a ni. North East a hnam hrang hrangte zingah hian Naga nula ho hi an awlsam ber thin emaw ka ti a, mahse Mizo nula te lak ah chuan chip tak an lo la ni. Khawpui lian leh ram changkang zawk ah te chuan inneih pawlh hi thil pawi pawh a ni lo mai thei, mah se khang hmun a thil tha tak kha Mizoram leh hnam tan hian a tha ve vek kher lo. Keini Mizo hnam tlem te tan hi chuan hnam ralna a ni a, ram leh hnam hmangaihtu te chuan inneih pawlh mai bakah hnamdang ngaihzawn pawh hi kan do ngam turah ka ngai.
YMA leh MZP ten hnamdang pasal nei fate Mizo ah an chhiar lo hi invenna tha tak pakhat chu a niin ka hria a, a tha ka tiin ka thlawp khawp mai. Shillong a PG kan zirlai in hnamdang ngaihzawn hi kan do ve nasa mai thin a. Zirlai pawl ten kan do thin em em chhan ni a lang pawh hnam hrang hrang awm khawm kan niin, kan chapo ar hlawm a. Kan hnam hi kan chhuang em em theuh hlawm a ni. Hnamdang nula duhtawka kan ngaihzawn theih chuan khami te hnam chunga leng ang deuh a inngaihna hi kan nei tlat mai thin a. Chuvang chuan kan hnam nula in hnamdang a ngaihzawn chuan mipa te hi chuan tlawmah kan la a, kan duh lo em em thin a ni.
Mizo zingah mingo (sap ka ti ve duh lo, sap tih hi vai tawng a, “Ka Pu” tih atanga lak a ni a, kan pu reng turah ka ngai lo, an vun a ngo a, mingo an ni ve mai, kan ngaihsan hi i sim ang u) ngaihsanna a la reh thei lova. Mingo pasal a neih chu vanneihna leh malsawmna emaw te kan ti deuh nge, mingo pasal nei an tam ta hle mai. Tunah phei chuan midum thlengin kan nula ten an kawp hreh ta lo. MHIP hian hnam ralna dik tak hnamdang pasal neih hi, Mizoram leh hnam a hmangaih anih chuan a do ngam turah ka ngai.
A hma a kan tarlan tak ang khan he ram leh hnam innghahna chu Mizo hmeichhia te hi an ni tan tawh a. Chuvang chuan Mizo hmeichhia te hnenah hei hi ka ngen a ni: He hnam hi a ral mai loh nan, i hnam ah chiang la, Mizo chauh pasalah nei ang che. Hnam dang chu an lian zawk a, an hmeltha zawk a, an hausa zawk pawh a ni thei e. Mahse, Mizo hnam hian kan mamawh che u a, thianghlim taka nung tur leh he ram din tha tur hian kan duh che u a, Mizo mipa te tanpuina nen thil ropui tak in ti thei a ni tih hria in, ngaihtuahna fim tak nen duh thlang thin ang che u.
2. Nupui tha tak nih mai hi a tawk ta lo, hmeichhe dinhmun a ding thiam tak chunga in chet chhuah ve a hun ta a ni. India ramin zalenna a hmuh theih nana Pu Gandhi a movement siam hlawhtlin zia leh ropui zia kan hria a. Heti taka a hlawhtlin chhan hi hmeichhia te power a hman thiam vang niin ziaktu thenkhat chuan an tarlang ve leh zauh thin. Hmeichhe ropui chanchin ka chhiar hi chuan Joan of Arc te, Rani Lakshmi Bai of Jhansi te chanchin hi a ngaihnawm ka ti thin a. Ram leh hnam in a mamawh lai takin, mipa zawkte pawh hlau a an khurh laiin chak takin an ding chhuak ngam a. A tawp thleng an tang ngam a, thih thlengin an bei a ni. Taksa lama chak lo zawk hmeichhia mah hmelma bei tura an dingchhuak ngam anih chuan mipa te tan chona nasa tak a ni thin.
Tunlai khawvelah chuan Sarah Palin-i hi a ngaihsan awm khawp in ka hria. Hmeltha leh piannalh, mipa tam tak tan chuan duhthusama itawm leh nalh a ni. Khawvel nawmna chi hrang hrang ni a kan hriat lam ah kal duh ni se kalna tur a hmu hnem khawp ang. A duh phawt chuan zan tin sex hmanpui tur mipa hrang hrang pawh a kawp thei ang. Mahse, conservative Kristian nih a thlang a, a lar viau hnuah pawh a pasal tan nupui tha tak a la ni thei reng te, abortion a la do tang tang te hi a ropui ka tiin, hmeichhe ngaihsanawm ve tak chu a ni.
Mizoram hian Sarah Palin-i te ang Mizo hmeichhia hi a mamawh a ni!
No comments:
Post a Comment